Zekâ Geriliği

A-A+

Zekâ geriliği, zihin yeteneklerinin eksik ya da yetersiz gelişmesi biçiminde tanımlanabilir. Zihinsel gerilik, gelişmenin gecikmesi, geri kalması, tamamlanmaması ya da anormal bir gelişimin ortaya çıkması durumudur.

Uzmanlara göre, çok nedenli soyaçekime (multifaktöriyel genetik) bağlı basit zekâ gerilikleri, hafif derecedeki zekâ geriliklerinin büyük bir bölümünü oluşturur.

Anne ve babanın birçok özelliği çocuğa nasıl geçerse, zekâ yeteneğinin özellikleri de çocuğa geçecektir. Tıpkı saç, göz, ten rengi ve boyu, kilosu gibi.

Bu basit anlamda çocuk anneye, babaya ve diğer akrabalara benzemektedir. Eğer anne veya baba geri zekâlıysa, doğacak çocukların içinde geri zekâlılık oranı, normal anne babaya göre artar.

Eğer hem anne, hem de baba geri zekâlıysa, geri zekâlı çocuk oranının daha da fazla olması beklenir. Bu genel kural pek çok sayıdaki ailelerin ve çocukların sayıları üzerinden geçerli bir oran ilişkisi ifade etmektedir.

Bu nedenle zekâca normal bir karı kocanın geri zekâlı çocukları olabileceği gibi, geri zekâlı bir karı kocanın da normal çocukları olabilir.

Şu halde geri zekâlı çocukların içerisinde büyük bir oranı kapsayan hafif geri zekâlıların büyük bir bölümünün ana babaya, soya benzeme türünde basit zekâ geriliği bulunduğunu ve nedenin de kalıtsal olduğu belirtilebilir.

Zeka geriliği ya doğumla birlikte görülür ya da ilk çocukluk yılları içinde meydana gelen tıravma, enfeksiyon, beslenme bozukluğu ve diğer hastalıklar sonucu ortaya çıkar.

Zekâ geriliklerine içsalgı bezlerindeki anormallikler, doğum öncesi evredeki gelişme bozuklukları, gebelik döneminde annenin yetersiz beslenmesi, hormon içeren, yatıştırıcı ilaçlar alması, annenin alkolik olması, röntgen ışınları, bazı enfeksiyonlar, doğumda oksijen yetersizlikleri, doğum sonrasında geçirilen menenjit, ansefalit ve zehirlenmeler neden olabileceği gibi, uygun olmayan psiko-sosyal koşullar da yol açabilir.

Bu tür koşulların başında çevre uyarımlarının yetersizliği, erken çağlarda anne yoksunluğu ve hatalı psiko-pedagojik tutumlar sayılabilir.

Çocukta zekâ geriliklerine yol açan nedenlerin başında doğum olayının güç olması ve uzun sürmesinin yanında, doğum sırasında kullanılan aletlerin neden olduğu zararların yol açtığı kabul edilmektedir. Ayrıca foetal enfeksiyonlar, ana ve çocuğun kan uyuşmazlığı zekâ geriliğine neden olan diğer etkenler olarak sayılabilir.

Ülkemizde 600.000 dolaylarında geri zekâlı çocuğun bulun¬duğu tahmin edilmektedir.