Çocuklarda Korku ve Endişe

A-A+

Çocuklarda korku doğuştan olabildiği gibi, sonradan öğrenilerek ya da anne babanın örnek alınması sonucunda oluşabiliyor.

Örneğin, hayvanlardan korkmayan ve onlarla oynayan bir çocuk, kedi ya da bir köpekle oynarken, aniden çıkan bir ses duyduğu zaman korkar. O anda hayvandan uzaklaşır, bu korku ve endişe duygusu giderek, tüylü olan, hayvana benzeyen diğer şeylerden de korkmasına yol açar.

Bebekler de Korkar

Bebekler yüksek sesten, karanlıktan, yüksek yerlerden, açı veren şeylerden, yabancı kişi, yer ve eşyalardan korkarlar.

Yabancılardan korkma, beşinci ve dokuzuncu aylar arasında gelişir. Ancak bu korkunun gelişmesi ve ne kadar güçlü olacağı, farklı durumlara göre değişir;

- Bebek, annenin kucağında ise ya da, tanıdığı bir yerde ise yabancılardan daha az korkar.

- Yabancı kişinin kim olduğu ve ne kadar yakınında olduğu da önemlidir. Çocuklar diğer çocuklardan çok, büyüklerden korkarlar.

- Eğer yabancı, neşeli ve güler yüzlü ise, sert ve katı ifadeli bir kişiye nazaran daha az korkarlar.

- Bebeğin yabancılara duyduğu korku 18. aydan sonra, kendini savunabilmesi (kaçma, annenin kucağına sığınma) ile birlikte yavaş yavaş yok olur.

- Bebekler çocuklara göre daha çok şeyden korkarlar. Çocuklar büyüdükçe korkuları azalır ama hayal dünyalarının gelişmesi ile hayali korkular üretmeye başlarlar. Yatağın altında bir cin gördüklerini ya da, dolabın içinde bir canavar olduğunu abartarak anlatırlar.

- 2 - 5 yaş arasındaki çocuklar en çok hayvanlardan, karanlıktan, gürültüden, ani seslerden, yalnız kalmaktan ve tuvalete düşmekten korkarlar.

- Okulöncesi dönemde çocuğun yaşantısı korkularla doludur.

Çocuklarda Korku Gelişimi

Biz büyükler, bilerek ya da bilmeyerek çocuklarda korkuların gelişmesine ya da artmasına neden oluruz.

Disiplin Aracı Olarak Korku

"Uyumazsan hay hay gelir", "ÖCÜ geliyor. "Uslu durmazsan polis seni götürür.” “Yemeğini yemezsen dilenci seni götürür." “Doktor sana iğne yapar.” “Sünnetçi gelir pipini keser.” gibi sözler, istediğimiz davranışı o anda çocuklara yaptırmak için etkili olabilir ancak, çocukta birçok korkunun oluşmasına neden olur.

Çocuğa Model Olmak

Anne-baba ve çevredeki diğer kişilerin korkularını çocuğa yansıtmasıdır. Bir hayvan gördüğünde bağıran, sıçrayan bir anne, çocuk için örnek oluşturur ve çocuk da o hayvandan korkmaya başlar.

Aşırı Koruyuculuk

Çocukları koruyup kollamak adına davranışlarını sınırlamak, çocuğa hiçbir fırsat tanımamak, "Düşersin", "Sen yapamazsın", "Beraber yapalım" gibi bir tutum da çocuğun neyin tehlikeli olduğunu öğrenememesine ve korkmasına neden olur.

Ebeveynlere Öneriler

Çocukların korkuları ile baş edebilmesini desteklemek amacı ile:

- Çocukla korkusu hakkında konuşun. Çocuğun korkusunu sözcüklerle ya da resimlerle ifade etmesine yardımcı olun.

- Çocuğa korktuğu kişi ya da 'şey'le ilgili rol yapması için fırsatlar tanıyın. Çocuğun korkulan kişinin (polis, doktor vb.) rolüne girmesi korkusunu azaltacaktır.

- Çocuğun korktuğu eşyaya ya da olaya karşı hassasiyetini yavaş yavaş azaltın. Köpekten korkan bir çocuğa oyuncak bir köpekle oynama fırsatı verin. Denizden korkan bir çocuğun küçük bir leğende suda oynamasını sağlayın.

- Çocuğun korku ile mücadele etmeyi öğrenmesine yardımcı olun. Örneğin, hastaneye gideceği zaman kitaplar ya da rol yapma yolu ile hazırlanmasını sağlayın.

- Korkuları olan bir çocuğa, "Hiç korkulur mu?", "Sen büyüdün.", "Erkekler korkar mı?", "Bak ben korkmuyorum" gibi sözleri asla söylemeyin, gülmeyin, alay etmeyin. Tam tersine, korkusunu anladığınızı belirtin.

- Çocuğun korkusunun nedenlerini araştırıp, davranışınızı ona göre belirleyin.