Çocuklarda Sosyal ve Duygusal Gelişim

A-A+

     Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı bir dönem olup daha sonraki gelişim aşamalarını da belirleyecek bir zaman dilimidir. Beyin, duyu, hareket, zekâ, dil, sosyal ve duygusal gelişim alanları okul öncesi dönemde hem gelişimsel hız hem de nitelik açısından oldukça önemli karakteristik özellikler gösterir.

     Bu dönemde çocuklar, kendini tanıyarak zamanla kişisel özelliklerine, yeteneklerine bağlı olarak kendini değerlendirmesi ve kendi duygularının farkına varması sonucunda gelişir. Bu dönemde çocuklar isimleriyle kendilerini tanıtmanın yanı sıra dış görünüşle, sahip olduk­larıyla, davranışlarıyla ve arkadaş ilişkileriyle de kendini anlatırlar.

     Çocuklarda sosyal ve duygusal gelişimi şöyle bir örnek ile açıklayabiliriz; diyelim ki dört yaşındaki iki çocuk plajda oyuncak kovayla oynuyor ve birbirleriyle oyun malzemelerini paylaşıyorlar bu durum, sosyal gelişimin bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Çocuklardan biri oyun esnasında arkadaşından bir oyuncak alıyorsa ve arkadaşına da oynaması için başka bir oyuncak veriyorsa (başkalarına saygılı olmak ve karşıdaki insana empati göstermek), bu durum da duygusal gelişimin işareti olarak gösteriliyor. Bu iki kavram birbirinden farklı olmasına rağmen çocuğun hayatında ortak bir gelişim gösterir.

     Çocuklarda arkadaşlık kavramı, çocuklara empati yapmayı ve paylaşımı öğretir. Çocuk annesine ve babasına karşı güven dolu kuvvetli bağlar kurmuşsa kendi çevresini genişletmek ve başka insanları da aynı şekilde tanımak ister. Nasıl oynaması gerektiğini öğrenir, bir süre diğer çocukları gözlemleyerek, arkadaş olmayı öğrenir. Bu yaşlardaki çocukların duyguları çok güçlüdür. Çok sevdikleri şeyler olduğu gibi hiç sevmedikleri şeyler de vardır. Oyunda kaybetmekten hoşlanmazlar. Hayal güçleri gelişmiştir, hayal gücü bol olan oyunları ya da gerçeği taklit ederek oynamayı severler.

     Sosyal duygusal gelişim, çocuğun kendini ifade etmesi, duygularını denetleyebilmesi, kendisiyle ve çevresiyle barışık ve uyum içinde olabilmesidir. Sosyal ve duygusal yeterlilik yaşam boyu gelişir. Duygusal gelişim, sosyal gelişimin temelini oluşturur. Duygusal gelişim biyolojik temelli olmakla birlikte, olgunlaşma ve öğrenme sonucu oluşmaktadır. Öğrenme için ise sosyal etkileşim şarttır. Duygusal gelişim, sosyal gelişimin temelini oluşturmakla beraber, duygusal ve sosyal gelişim birbiriyle etkileşim içinde olan iki gelişim alanıdır.