Okul Öncesi Eğitim

A-A+

Okul Öncesi Eğitimin Önemi

Okul oncesi egitim neden onemlidir?

Okul oncesi egitimin cocuklar, aileler ve toplum acisindan bircok faydasi vardir. 0-6 yas arasini kapsayan erken cocukluk donemi cocugun en hizli gelistigi donemdir.

Beyin yapisi ve fonksiyonlarinin gelisiminin ucte ikilik bolumu 0-4 yas arasinda tamamlanmaktadir. Erken cocukluk donemindeki deneyimler beynin calisma bicimi icin belirleyicidir. Yapilan calismalar okul oncesi egitim alan cocuklarda okula devam oranlarinin ve okul basarisinin daha yuksek oldugunu gostermistir.

Okul oncesi egitim sosyal ve duygusal gelisimi destekleyerek, yetiskinlik doneminde de kisilerin daha uretici ve verimli olmalarini ve sahip olduklari potansiyeli tam olarak kullanmalarini saglar.
cocuklarin gelisim ozellikleri, bireysel farkliliklari ve yetenekleri goz onune alan, saglikli bir bicimde fiziksel, duygusal, dil, sosyal ve zihinsel yonden gelisimlerini saglayan, olumlu kisilik temellerinin atildigi, yaratici yonlerinin ortaya cikarildigi, cocuklarin kendilerine guven duymalarinin saglandigi, ebeveyn ve egitimcilerin etkin oldugu kaliteli bir okul oncesi egitim programina katilan cocuklarin diger cocuklara kiyasla gelecekte okul basarilari daha yuksek, sosyal ve duygusal, sozel, zihinsel ve fiziksel gelisim acisindan daha yetkin olduklarini arastirmalar gostermistir.

Okul oncesi egitimin yararlarini kisaca su sekilde sayabiliriz:

1-cocuklarin zeka puanlarinda yukselme

2-Sinifta kalma ve okul egitiminden ayrilma oranlarinda dusme

3-cocuklarin beslenme ve saglik durumunda iyilesme

4- Sosyal ve duygusal davranis gelisiminin daha ileri olmasi

5- Daha olumlu ebeveyn-cocuk iliskisi

6- Yetiskinlikte kendine yeten, ekonomik kazanc potansiyeli yuksek bireyler olmak

Bu yuzden bu donemde cocugun zihinsel ve bedensel olarak yeterli beslenmesi ve etkilesimde bulunabildigi, onun gelisimini destekleyen bir ortamda bulunmasi gerekmektedir. Erken cocukluk egitimi insan gelisiminin baslangic noktasidir. Okul oncesi egitim, cocuklarin ve ulkemiz insaninin uzun vadede daha uretken, daha yaratici, sorun cozmede daha yetkin olmasini saglar.

Okul oncesi egitim cocugu ilkogretime hazirlar mi?

İlkogretime hazir olmanin sartlarindan biri cocugun kendi yasina uygun zihinsel gelisim duzeyine erismesidir. Buna paralel olarak ilkokula baslayacak her cocugun bazi temel becerileri kazanmis olmasi sarttir. Okul oncesi egitim bu becerilerin kazanilmasinda onemli bir rol oynar.

Okul oncesi egitimin okula hazir olmayi saglama acisindan kazandirdigi becerileri soyle ozetleyebiliriz:

Sosyal olarak, cocuklar oyuncaklari paylasmanin yaninda yetiskinin ilgisini, yiyecekleri paylasmayi ve karsilikli konusmayi ogrenirler. Ayrica yasitlariyla catismalari ve iliskilerde ortaya cikan sorunlari cozumlemeyi ve kendini nasil ve ne zaman koruyacagini ve diger cocuklarin hakkina saygi gostermeyi de ogrenirler. Butun bunlar cocugun ileriki yasaminda ortaya cikan tum sorunlari cozmesine yardimci olacak problem cozme becerilerinin artmasini saglar.

Duygusal olarak, kendi islerini kendisi yapmasi, sorunlari kendisinin halletmesi ve bazi kararlari kendisinin vermesi sayesinde kendine guveni yukselir.

Anne-babadan ayri kalabilecegini ve onlarin bulunmadigi zamanlarda da kendisine bakabilecegini gormek cocugun oz guven ve bagimsizlik duygularini artirdigi gibi, kendi kendini avutma ve oyalama becerilerinin gelismesine yardimci olur.

Ayrica toplu yasamanin gerektirdigi sinirlara ve kurallara uymayi da anaokulunda ogrenirler.

Fiziksel olarak kesme, yapistirma, boyama, kalem kullanma gibi faaliyetlerin duzenli olarak yapilmasi sonucu ince motor becerileri gelisir.

Ayrica kosma, ziplama, firlatma, tirmanma gibi kaba motor fonksiyonlarini da kullanir ve gelistirir.

Zihinsel olarak, nesneleri eslestirme, siniflandirma, olcme, gozlem yapma ve fikirler uretme gibi matematik ve bilim becerilerini kazanir.

Canlandirma, taklit ve hayali oyunlar sayesinde hayal gucu gelisir. Arkadaslari ve ogretmenleri ile konusmak dil becerilerini gelistirir.

Kitaplari incelemek, boyama ve cizimler yapmak, arkadaslarina mektup yazmak gibi faaliyetler de erken okuma ve yazma yetilerinin gelismesine yardimci olur.

Ayrica anaokulundaki faaliyetlerin dikkat ve konsantrasyon gerektirmesi cocugun beyninin bu fonksiyonlarinin gelisimine katkida bulunur.

Dikkat eksikligi sorunu ve ogrenme guclugu olan cocuklarin erken farkedilmesi ve okula baslamadan gerekli onlemlerin alinmasini saglar.

Tum bunlar da okula hazir olmasi ve okul basarisi acisindan onem tasir.

Okul oncesi egitimine baslamak icin en uygun yas nedir?

Okul oncesi egitim icin hazir olma yasi her cocuk icin ayni degildir.

Genel olarak ana okuluna baslama yasinin 2-4 yas arasi oldugunu soyleyebiliriz.

Gelisimsel olarak bazi cocuklar 2 yasinda, bazi cocuklar da 3-4 yasinda ana okuluna baslamak icin hazir olabilmektedir.

Annenin calismasi nedeniyle daha onceden anneden ayri kalmaya alisik olan, ihtiyaclarini konusarak veya baska bicimlerde ifade edebilen, basit komutlari izleyebilen, yurume ve kosma gibi kaba motor fonksiyonlari gelismis olan cocuklar hangi yasta olurlarsa olsunlar, anaokuluna baslayabilirler.

Konusma, yeme, hircinlik, saldirganlik, buyuklerden ayrilamama, asiri hareketlilik gibi sorunlari olan cocuklarin anaokuluna gitmeleri de ozellikle tavsiye edilebilmektedir.

cocugu anaokuluna psikolojik olarak nasil hazirlamak gerekir? Onu nasil motive edebiliriz?
cocuklarin yeni ortamlara uyum yetenegi cok yuksektir. Ancak onun bu uyum yeteneginin anne-babalar tarafinizdan engellenmemesi gerekir.

Aileler cocuklarini krese baslatma karari verdiginde, cocuktan once anne-baba olarak kendilerinin buna gercekten hazirlanmasi ve kararlarindan emin olmasi gereklidir. Anne-babalar cocugun krese baslatma karari konusunda ne kadar rahat olursa, cocuklar da, kendileri de o kadar az sorun yasarlar. Anaokuluna baslamadan once cocukla okul hakkinda bol bol konusmak, anaokullarinda sıklıkla yapilan faaliyetleri cocuga yavas yavas tanitmak onemlidir.

Örnegin evde makasla kagit kesmeye ve boya kalemlerine aliskin bir cocuk, anaokulunda da ayni kagit ve boyalari gorunce rahatlar. Anne-babalarin cocugunuzun onemli bir adim atmakta oldugunu kabul etmeleri ve onu desteklemeleri onemli olmakla birlikte, farkinda olarak veya olmayarak, bu degisiklik konusunun uzerinde cok fazla durmalari, yasayacagi degisikligi cok fazla vurgulamalari da cocugun kaygisini artirabilir.

Kucuk cocuklarin anne-babalarin verdigi sozel olmayan sinyalleri okumakta usta olduklari unutulmamalidir. Bu nedenle eger anne-baba onu krese baslattigi icin sucluluk duyuyor ya da nasil onu krese birakip cikacagi konusunda endise hissediyorsa, buyuk olasilikla cocukta bunu hissedecektir. cocugun krese rahat bir sekilde uyum saglamasi ve burada mutlu olmasi icin oncelikle anne-babanin bu konuda kararli, rahat ve emin davranmasi cok onemlidir.

cocugu krese gonderme karari konusunda anne-baba ne kadar sakin ve emin davranirsa, cocuk da kendini o kadar guvende hissedecektir. Anne-babanin en ufak bir guvensizlik ya da tereddudu ise cocugun guvensizlik hissini ve kaygisini siddetlendirecektir.

cocugu anaokuluna gonderirken karsilasabilecegimiz zorluklar ve dikkat etmemiz gereken noktalar nelerdir?

Anne-babasindan hic ayri kalmamis cocuklarin anaokuluna baslamadan once kisa sureli ayriliklara hazirlanmasi faydali olur.

Hic ayrilik yasamamis cocugun aniden farkli bir ortamda yalniz kalmasi endise ve kaygiyi fazla hissetmesine neden olabilir. Bu nedenle cocugun kisa sureli ayriliklara alismasi icin onceden hafta sonu bir yakinina birakilmasi, gun icinde belli saatlerde evde ya da baska bir ortamda anneden ayri biriyle kalmasi tavsiye edilir.

cok cekingen ve kendine guveni dusuk cocuklar ve sinir ve kural tanimayan cocuklarin anaokuluna baslamasinda degisik sorunlar yasanir. cekingen cocuklarda ogretmen yardimi olmadiginda cekingenlik ve guvensizligin artmasi gozlenebilir. Bu gibi durumlarda ogretmenle isbirligi yapilarak, cocugun kendini ifade etmesinin saglanmasi onemlidir.

Sinir ve kural tanimayan cocuklarin da diger cocuklara ve okul esyalarina zarar vermesi sorunu yasanabilir. Yine ayni sekilde ogretmenlerle isbirligi yapilarak, sinir ve kurallarin bu cocuklara ogretilmesi saglanabilir.

cocuk anaokulundan korkuyorsa, neler yapmak gerekir?

Her yeni ortama girmenin cocuklarda ve yetiskinlerde belli duzeyde bir kaygi olusturmasi dogaldir. Yukarida belirttigim sekilde cocuk onceden hazirlanarak bu kaygisini yenmesinde yardimci olunabilir.

Ancak anne-babanin farkinda olarak veya olmayarak, bu degisiklik ve kayginin uzerinde cok fazla durmasi, kendilerinin de kaygili olmasi cocugun kaygisini artirabilir.

Kucuk cocuklar sozel olarak ifade etmeseler de, davranis ve mimiklerinden anne-babalarinin neler hissettigini cok iyi anlarlar. Eger anne-baba cocugu krese baslattigi icin sucluluk ya da kaygi duyuyorsa, buyuk olasilikla cocuk da bunu hissedecektir.

cocugun krese rahat bir sekilde uyum saglamasi ve burada mutlu olmasi icin oncelikle anne-babanin bu konuda kararli, rahat ve emin davranmasi cok onemlidir. cocugu krese gonderme karari konusunda anne-baba ne kadar sakin ve emin davranirsa, cocuk da kendini o kadar guvende hissedecektir.

Eger cocuk annesinden ayrilmak ve anaokuluna gitmek istemezse, neler yapmak gerekir?
Her cocuk secme sansi verilirse, dogal olarak annesi ile kalmak ister. Ancak cocuk kendisi icin dogru olani degerlendirme kapasitesine sahip degildir.

Bu nedenle anaokuluna baslama gibi cok onemli bir kararinin cocugun anlik isteklerine bakilmaksizin anne-baba tarafindan verilmesi gerekir.

cocugun istemedigi taktirde okuldan alinacagini bilmesi veya bunu sezmesi, okula uyumunu ve duzenli devam etmesinin saglanmasini zorlastirir, hatta bazi hallerde imkansiz hale sokar.

Bu nedenle, anaokulu ile ilgili onemli bir sorun ya da hastalik durumu olmadigi surece okuldan ayrilmasinin soz konusu olmadigi cocuga anlatilmalidir.

Anne-babasindan hic ayri kalmamis cocuklarin anaokuluna baslamadan once kisa sureli ayriliklara hazirlanmasi faydali olur. Hic ayrilik yasamamis cocuk, aniden farkli bir ortamda yalniz kalmasi endise ve kaygiyi fazla hissetmesine neden olabilir. Bu nedenle cocugun kisa sureli ayriliklara alismasi icin hafta sonu bir yakinina birakilmasi, gun icinde belli saatlerde evde ya da baska bir ortamda anneden ayri biriyle kalmasi tavsiye edilir.

İlk birkac gun cocugun yeni ortama guven duymasi ve asinalik kazanmasi icin ogretmenlerin onerileri dogrultusunda anne-baba anaokulunda belli bir sure kalabilir. Ancak bunun birkac gunu gecmemesi ve anaokuluna birakirken anne-babanin vedalasma suresini kisa tutmasi ve duygusal sahnelerden kacinmasi onerilir.

Okul oncesi egitimde cocuklar ne tip becerileri kazanir?
cocuklar okul oncesi egitim ile sosyal, duygusal fiziksel ve zihinsel bircok beceri kazanir ve gelistirirler.

Sosyal olarak paylasmayi, sira beklemeyi, kurallara uymayi, karsilikli konusmayi, oyun kurmayi, yasitlari ile cikan catismalari cozmeyi, kendini korumayi ve diger cocuklarin haklarina saygi gostermeyi ogrenir.

Yemek, uyku, tuvalet gibi ozbakim becerilerini kazanmak, anne-babadan ayri kalmak duygusal gelisimine katkida bulunarak kendine guvenini artirir.

Anaokullarindaki kesme, yapistirma, boyama, kalem kullanma gibi faaliyetlerin duzenli olarak yapilmasi ise cocuklarin ince motor becerilerini gelistirir. Ayrica kosma, ziplama, firlatma, tirmanma gibi faaliyetlerle de kaba motor fonksiyonlarini kullanir ve gelistirir.

Anaokulundaki nesneleri eslestirme, siniflandirma, olcme, gozlem yapma ve fikirler uretme gibi cesitli faaliyetler cocugun matematik ve bilim becerilerinin gelismesini saglar.

Canlandirma, taklit ve hayali oyunlar sayesinde hayal gucu gelisir.

Arkadaslari ve ogretmenleri ile konusmak dil becerilerini gelistirir.

Kitaplari incelemek, boyama ve cizimler yapmak, arkadaslarina mektup yazmak gibi faaliyetler de dikkat ve konsantrasyonun artmasina ve erken okuma ve yazma yetilerinin gelismesine yardimci olur.

Anaokulu cocugun yaratici yonlerini ve ilgi alanlarini ortaya cikarmak acisindan da onem tasir.